خواص درمانی زعفران چیست؟ ۹ مورد منع مصرف که دانستن آنها حیاتی است

خواص دارویی زعفران

بو علی سینا در قانون مینویسد: بهترین نوع زعفران، زعفرانی است که تر و تازه و خوشرنگ و دارای بویی تند و خوش باشد. زعفران زود رنگ دهد ، چسبیده نباشد و خرد نشده باشد.

زیادی آن سردرد آور است و خوردن به اندازه آن، رنگ و رو را باز میکند

خواب آور است و زیاده روی در مصرف زعفران حواس را تیره میکند.

دیده را جلا دهد . اشک را منع کند . تیرگی چشم را برطرف کند … شادی افزا و توانبخش قلب است . بیمارانی که از التهاب حجاب حاجز و پیچش شکم رنج میبرند ، زعفران یا روغن آن را بو می کنند به خواب روند و نفس روان شود و ابزار تنفسی را نیرو بخشد … زعفران اشتها را از بین میبرد ولیکن با حرارتی که دارد ، کبد و معده را تقویت کند … گویند اگر سه مثقال زعفران را یک مرتبه بخورند از شادی سکته کنند و می میرند .

قانون،ترجمه عبدالرحمن شرفکندی چاپ اول کتاب دوم ص ۱۳۹

سید محمد مومن تنکابنی در کتاب تحفه حکیم مومن صفحه ۴۴۸ و ۴۴۹ مینویسد

طبع زعفران گرم ، خشک ، مفرح قوی ، مقوی حواس و مصلح عفونت خلط بلغمی است . برگ گیاه زعفران جهت التیام جراحت تازه مفید است . برای زعفران خواص زیادی نقل شده است . مهمترین خاصیت زعفران که از گذشته های دور برای درمان آن از زعفران کمک گرفته می شد ، درمان « افسردگی » میباشد . به طوری که برخی از بزرگترها هنوز به خاطر دارند که گیاه زعفران را با نام « گل خنده » می شناختند . در مطالعه روشهای معالجه حکیمان و طبیبان قدیم ایران در می یابیم که زعفران از جایگاه ویژه ای در درمان « ناراحتیهای اعصاب و روان » برخوردار بوده است . یکی از دوستان پزشک متخصص طب سنتی با یادآوری این نکته ، در بیان اهمیت زعفران چنین گفت : « در سال ۲۰۱۰ میلادی  در فرانسه از قویترین داروی ضد افسردگی جهان پرده برداری شد که یک داروی ترکیبی از زعفران است . »

زعفران آرام بخش ، مفید برای بینایی ، مقوی قلب و حاوی ترکیبات ضدسرطان است . علاوه بر اینها قاعده آور بودن ، مقوی معده و کبد ، مفید در درمان آسم . بیماریهای دستگاه تنفس ، افزایش میل جنسی ، مسکن به ویژه در درمان دردهای و بسیاری از خواص دیگر که در کتب و نوشته های مختلف طب سنتی آمده است ، از خواص زعفران است .

حسین میرحیدر در کتاب معارف گیاهی ج۲ ص۳۴۳ مینویسد: در چین معتقدند که زعفران خون را غنی می کند و جریان خون را تسهیل و تسریع می نماید . برای رفع بی نظمی در قاعدگی یا در موارد نبودن قاعدگی ، خونریزیهای خارج از اندازه بعد از زایمان و برای مادرانی که جنین مرده در رحم دارند ، از آب رنگین خیس خورده زعفران استفاده می کنند ؛ ولی زنان حامله و باردار باید از آن اجتناب کنند .

زبیده خدایی در کتاب: خدایا چه بخورم میتویسد

می گویند : ملکه ایزابل ( ملکه اسپانیا ) هنگام عادت ماهانه ، شدیداً دردمند ، نالان و گریان می شد ؛ به طوری که پزشکان درباری قادر به تسکین و مداوایش نبودند . تا اینکه بنا به پیشنهاد سفیر فلورانس دارویی تهیه شد که ماده اصلی آن زعفران بود . ملکه با خوردن آن به کلی مداوا گردید و از آن پس زعفران در کشور اسپانیا محبوب شد .

در کتاب « گلچین جامع از کتب گیاهان دارویی و عطاری ایران » ، نوشته دکتر و مصطفی صفایی برای مصرف زعفران فواید زیر ذکر شده است :

مفید در درمان درد مفاصل ( ص ۱۶۳ )

مؤثر در درمان فشار خون ( ص ۱۹۱ )

زعفران با گلاب در درمان ورم کیسه صفرا مفید است . ( ص ۲۱۷ )

مؤثر در دفع سنگ [ کلیه ] ( ص ٢۴٩ )

خوردن زعفران ، زایمان را آسان می کند . ( ص ۳۸۳ )

زعفران باعث افزایش اشتها شده ( ص ۴۶۵ ) و ضد نفخ است . ( ص ۴۷۷)

زعفران دیده را جلا می دهد ، اشک ریزش را منع و تیرگی چشم را برطرف می کند . با به چشم کشیدنش کبودی چشم که از بیماریها پیدا شده علاج می شود . ( ص ۵۶٨ )

ته نشین روغن زعفران تَم چشم ( پرده سیاه و تاریکی ) را میبرد . ( ص ۵٧٠ ، به نقل از قانون بو علی سینا )

زرآوندگرد یا نخود الوند ، پیاز چند ساله زعفران است که خشک کرده باشند) ( ص ۱۰۰۷ ) آن را پودر میکنند و به عنوان داروی مقوی مصرف میشود . ( ص ۱۰۲۱ )

لازم به ذکر است که زرآوندگرد در کتاب مخزن الادویه به گونه ای معرفی شده که گویا گیاهی مستقل است . ( مخزن الادویه ، ص ۴٢٩ )

خواص زعفران در اینترنت

در این بخش  به اختصار به برخی خواص زعفران که در وبسایت های مختلف دیگر آمده است ، اشاره می کنیم . که میتوانید با کلیک بر روی لینک منبع به آدرس آن دست پیدا کنید.

مرکز دانشگاهی ایتالیا  (به نقل از کتاب زعفران اصلی و خواص اعجاب انگیز آن تالیف مهندس علی رشید پور)

زعفران در کارکرد سلولهای بینایی مؤثر است و سلولهای بینایی را در مقابل آسیبها محافظت کرده و از پیشرفت بیماریهای چشم جلوگیری می کند و موجب احیا سلولهای آسیب دیده چشم می شود .

زعفران در درمان اختلالات لکه زرد شبکیه که در سنین سالخوردگی ایجاد می شود ، مؤثر است . مصرف زعفران در رژیم غذایی از پیشرفت بیماریهای ژنتیکی چشم جلوگیری می کند و به همین علت مصرف متعادل آن به سالخوردگان و افراد مبتلا به بیماریهای چشم توصیه می شود .

زعفران دارای خواص ضدسرطانی است و به عنوان یک داروی ضد تومور و کننده رادیکالهای آزاد عمل می کند . بر اساس تحقیقات پزشکی ثابت شده است که مواد آنتی اکسیدان موجود در زعفران ، خواص ضد سرطانی دارد . خوردن چای زعفران باعث هضم غذا می شود

اثر مسکن درد داشته و باعث آسانتر شدن زایمان می شود

زعفران خون ساز است و گردش خون را آسان می کند

سرفه را رفع و اثر مفید روی درمان برونشیت دارد

گاز معده را برطرف کرده و باعث کاهش چربی خون می شود

در درمان فشار خون ، آسم ، درد دندان و حالات تشنجی مؤثر است

به دلیل داشتن آنتی اکسیدان به عنوان توانبخش قلب و پیشگیری کننده بیماریهای قلبی و سرطان نیز مطرح است

زعفران عوارض رنگ دهندههای مصنوعی را ندارد و حاوی ویتامینهای B1، C ،B6،B2، مواد معدنی مفید و مواد مغذی دیگری که مورد نیاز بدن است ، میباشد .

منبع: زعفران اصلی و خواص اعجاب انگیز تالیف مهندس علی رشیدپور

در انتها تیم تحریریه گل آرا متذکر میشود که تمام مطالب بیان شده مربوط به منبع بیان شده است و مصرف زعفران به عنوان دارو حتما باید با نظر متخصص باشد و بیان این محتوا در گل آرا صرفا جهت اطلاع رسانی است.

محدودیت های مصرف زعفران

قبل از اینکه درباره این موضوع به بحث بپردازیم ، لازم است بدانیم ، مصرف بی رویه و خارج از حد متعارف زعفران مضر است و مصرف متعادل آن هیچ ضرری ندارد . زعفران جزء سموم حاره است . (برای مطالعه بیشتر در این زمینه میتوانید به کتاب مخرن الادویه ص ۱۳ مراجعه کنید) کاربرد زیاد زعفران مخدر بوده ، ممکن است پس از تأثیر سبب شعف فوق العاده و فلجی و بی حسی شود برای کلیه ها مضر بوده و مداومت بر مصرف آن باعث اختلال حواس و مضر اعصاب است و از این نظر باید با انیسون و سکنجبین خورده شود .(منابع: کتاب مخزن الادویه ص۴۳۳ و قانون در طب کتاب دوم ص۱۳۹ و معارف گیاهی ج۲ ص ۳۴۴)

مصرف زعفران به مقدار زیاد باعث استفراغ ، کاهش ضربان قلب ، خونریزی از بینی ، پلکها و لبها ، سرگیجه ، بی حالی ، زردی پوست و عوارض خطرناک دیگر می شود . نتیجه یک پژوهش نشان میدهد مصرف زعفران در سه ماهه اول بارداری که دوران تشکیل اندام هاست می تواند به جنین صدماتی وارد نماید .

“سافرانال” که به عنوان یک ماده سمی  زعفران تلقی می شود ، در زعفران ایرانی بسیار کم است یا اصلاً وجود ندارد ؛ درحالیکه درصد این ماده در بعضی زعفرانهای نقاط دیگر جهان نسبتاً بالا است . این نکته ارجحیت زعفران ایران بر زعفران دیگر کشورها را روشن می سازد

منبع: کتاب زعفران و خواص آن تالیف محمد حسین صالحی

از نظر ترکیبات شیمیایی ، پیاز زعفران سمی است و مصرف بیش از حد مجاز آن برای حیوانات جوان مهلک و کشنده است .

منبع: کتاب معارف گیاهی تالیف حسین میرحیدر

مقدار مناسب مصرف زعفران

در صورتی می توان از خواص زعفران بهره برد که در حد متعادل از آن استفاده شود . مصرف سه گرم زعفران در ماه برای هر فرد مناسب است . توصیه می شود بعضی از افراد که به مواد غذایی با طبع گرم حساسیت دارند ، مصرف زعفران خود را به حدود یک گرم در ماه کاهش دهند .

یادآوری می کنیم اگر کسی بخواهد از زعفران به عنوان دارو استفاده کند ، باید مقدار و طریقه مصرف آن را متخصص تجویز کند .