آموزش جامع پرورش گیاه آپارتمانی بابا آدم

توصیه ها برای بهترین عملکرد

خاک بهتر است همانند ماسه سبک باشد و زهکشی مناسبی داشته باشد و آبیاری فقط وقتی انجام شود که قسمت بالایی خاک، خشک شده باشد.

این گیاه در دمای ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتی گراد و در نور غیر مستقیم خورشید، بهترین عملکرد را دارد. این عملکرد با کوددهی هر چهار هفته یکبار در بهار و تابستان تقویت میشود. مراقب باشید که به هیچ عنوان در زمستان به گیاهان آپارتمانی کود ندهید چون میتواند باعث سوختن آنها شود.

خلاصه راز های نگهداری از بابا آدم (آلوکازیا)

شناخت منشا رویش گیاه آپارتمانی بابا آدم و تاثیر آن در نگهداری این گیاه

زادگاه اصلی بابا آدم، مناطق گرمسیری آسیا است اما امروزه در دیگر مناطق گرمسیری همانند آفریقا نیز دیده میشوند.

اهمیت دانستن منشا رشد گیاه، این است که وقتی بدانیم گیاه بومی مناطق گرمسیری است، متوجه خواهیم شد که باید برای نگهداشتن او در آپارتمان سعی کنیم تا جایی که امکان دارد شرایط محیطی مناسب برای او فراهم کنیم تا بتوان رشد مشابه منطقه اصلی او یا با مقدار کمی ضعف را در آپارتمان مخصوص به خودمان ایجاد کنیم.

وقتی گیاه بومی مناطق گرمسیری است باید دمای محیط کم نشود و آن را در مکان هایی از منزل قرار دهیم که رطوبت در آنها بیشتر تولید میشود همانند آشپزخانه!

همچنین اگر در محل زندگی یخبندان ندارید یعنی دما به نزدیک صفر یا زیر صفر نمیرسد میتوانید بابا آدم را در باغچه بکارید و رشد بسیار بیشتر از محیط گلدان را درفضای باز ببینید.

بهترین خاک برای گلدان بابا آدم

بهترین خاک برای این کار، خاک های سبک همانند ماسه است که آب را در خود نگه نمیدارند و پس از جذب نیاز گیاه از زهکش گیاه خارج میشوند.

خاک های رسی چون آب را در خود نگهداری میکنند میتوانند باعث پوسیدگی ریشه این گیاه در اثر ماندن بیش از حد آب در اطراف آن باشند.

به جز خاک ماسه ای، استفاده از یک چهارم پوست صنوبر، یک چهارم پرلیت، ۳۰ درصد کوکوپیت و مقدار کمی خاکستر و کرم خاکی (از هر یک حدود ۱۰ درصد) میتواند بهترین خاک را برای نگهداری این گیاه بسازد.

خلاصه: مهم ترین نکته در انتخاب خاک گلدان بابا آدم این است که خاک باید جنسی داشته باشد که آب را به مدت طولانی در خود نگه ندارد چون ریشه این گیاه بسیار حساس است و درصورت ماندن آب بیش از حد در اطراف ریشه، میتواند باعث پوسیدگی ریشه گیاه بابا آدم بشود.

بهترین نور برای رشد گیاه بابا آدم

برای اینکه این گیاه ایده آل ترین رشد خود را نشان داده و برگ های آن، رنگ خود را از دست ندهند، باید آن را در مکانی قرار دهید که ساعت های زیادی از روز در معرض روشنایی نور خورشید به صورت غیر مستقیم باشد.

معنی نور غیر مستقیم: نور خورشید که از پشت یک پرده یا همانند آن به گیاه بتابد، نور غیرمستقیم به حساب می آید.

حتی اگر تابش نور متوسط باشد باز هم گیاه از لحاظ رنگ و رشد ایده آل نخواهد بود چون نور زیاد اما غیر مستقیم را میپسندد.

در صورتی که نور کافی به این گیاه نرسد، ابتدا رنگ برگ ها را از دست خواهد داد و سپس اگر تامین نشدن نور مورد نیازش ادامه داشته باشد به مرور زمان از بین خواهد رفت.

دمای مناسب برای رشد گیاه بابا آدم

همانطور که در ابتدای مقاله بیان شد، از آنجا که بابا آدم بومی مناطق گرمسیری است، تحمل دمای پایین را نداشته و در صورتی که دما کمتر از ۱۲ درجه سانتی گراد شود، گیاه به خواب زمستانی رفته و برای رشد مجدد در بهار، به چند ماه زمان نیاز دارد تا هوای محیط به لحاظ گرمایی مطلوب شود.

به همین دلیل برای زنده نگهداشتن بابا آدم در تمام ماه های سال بهتر است آن را در منزل و دمای ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتی گراد نگهداری کنید.

نکته: در فصل سرما به هیچ عنوان گیاه را در نزدیک منبع تولید گرما مثل بخاری و شوفاژ قرار ندهید.

شیوه آبیاری این گیاه

بابا آدم جزو گیاهان حساس است به همین دلیل چه آبیاری کم باشد چه زیاد، مطلوب او نیست به همین دلیل باید در آبیاری حواسمان باشد بیش از حد به او آب ندهیم و فقط در زمان نیاز گیاه آبیاری صورت گیرد.

مناسب بودن زمان آبیاری بوسیله بررسی خاک گیاه بدست می آید. به این صورت که انگشت یا یک وسیله ترجیحا چوبی را به داخل خاک وارد کرده و در عمق حدود دو تا ۳ سانتی متری فرو میکنیم. پس از این کار آن را به بیرون کشیده و بررسی میکنیم که آیا خاک مرطوب است یا نه. اگر هنوز از آبیاری قبلی خاک مرطوب مانده و به دست یا آن وسیله چسبید، از آبیاری مجدد آن دست نگه میداریم و اگر خاک خشک شده بود، نشان دهنده زمان مناسب آبیاری گیاه است.

شیوه دوم: حتی بدون بررسی خاک، اگر گیاه تشنه شود با علامت های ظاهری همانند افتادگی و پژمردگی برگ ها این موضوع را به شما اطلاع میدهد. هیچ وقت از افتادگی و پژمردگی هایی که در اثر کم آبی گیاه مشاهده میکنید نترسید؛ چون این علامت ها موقتی بوده و بعد از آبیاری، گیاه به شکل اولیه بازمیگردد.

چرا زمان خاصی برای آبیاری مشخص نمیکنیم؟

شاید در زمان خواندن این مقاله از خودتان سوال کنید که چرا زمان خاصی برای آبیاری مشخص نمیکنیم ومثلا نمیگوییم هر ۴ روز یکبار باید گیاه آبیاری شود بلکه علائم نیاز گیاه را بیان میکنیم؟

دلیل این کار متفاوت بودن نیاز آبیاری گیاه با توجه به دمای محیط است. مثلا در صورتی که دما حدود ۳۰ درجه سانتی گراد باشد تعداد دفعات آبیاری نسبت به زمانی که دما در حوالی ۲۰ درجه سانتی گراد باشد بیشتر خواهد بود.

به همین دلیل دقیق ترین شیوه برای پیدا کردن بهترین زمان آبیاری گیاه بابا آدم توجه به علامت ها و نشانه هایی است که این گیاه از خود نشان میدهد و در بالا به آنها اشاره کردیم.

تنظیم رطوبت محیط

احتمالا بعد از اینکه متوجه شدید گیاه  بابا آدم برای رشد نیاز به رطوبتی حدود ۵۰ درصد دارد به طور کلی از نگهداری آن منصرف شدید. اما اگر این گیاه را پسندیده اید و آن را دوست دارید، جای نگرانی نیست و با خواندن این ترفند ها میتوانید بابا آدم را در باطراوت ترین حالت در منزل نگهداری کنید.

۱- در سینی زیرگلدانی که آب های زهکش در آن خالی میشود، مقداری سنگ ریزه بریزید تا گلدان از آن سینی مقداری فاصله بگیرد. بعد از انجام این کار آب هایی که از زهکش بین سگ ها میریزد را خارج نکنید و اگر روزی هیچ آبی نداشت بین سنگ ریزه ها از بیرون آب بریزید.

در این روش آب ها از بین سنگ ریزه ها تبخیر شده و رطوبت گیاه را تامین میکند. این روش برای تمام گیاهان آپارتمانی که به رطوبت زیادی نیاز دارند توصیه میشود.

۲- برگ ها را با آبی که با دمای محیط اتاق متناسب است، اسپری کنید.

۳- اگر حمام نورگیری دارید، گذاشتن این گیاه در حمام تمام نیاز رطوبت آن را تامین خواهد کرد.

کوددهی متناسب با شرایط گیاه بابا آدم

بسیار اهمیت دارد که برای کوددهی این گیاه، هیچ وقت به صورت ماشینی و مثلا هر چهار هفته یکبار که در دستور العمل ها بیان میشود عمل نکنید بلکه شرایط گیاه را در نظر گرفته و متناسب با آن اقدام به کوددهی کنید.

باید دانست که دلیل کوددهی به گیاهان؛ جبران کردن مواد غذایی استفاده شده خاک است. پس با دادن کود در حال جایگزین کردن مواد مورد نیاز خاک هستیم.

به همین دلیل، وقتی به تازگی خاک گیاه عوض شده یا اینکه مدت زیادی از خرید آن نگذشته است، میتوانید وابسته به نوع گیاه حدود ۶ ماه از هیچ کودی استفاده نکنید.

بعد از این مدت با توجه به نشانه هایی که گیاه از خود بروز میدهد مثل ضعیف شدن ساقه ها یا کوچکتر شدن اندازه برگ ها و … شروع به تغذیه گیاه با کود به مدت هر چهار ماه یکبار میکنیم.

آنچه که اهمیت دارد این است که این مدت زمان حدودی است و شما باید هرزمان نشانه های کمبود غذا در گیاه مثل ضعف ساقه و برگ ها را در گیاه دیدید، از کود استفاده کنید حتی اگر دو ماه از کود قبلی گذشته باشد.

اخرین نکته: برای گیاهان آپارتمانی بهتر است از کود های خیلی قوی استفاده نشود چون در اکثر مواقع گیاهان آپارتمانی ظریف هستند و این کود های قوی آنها را میسوزاند. بابا آدم هم در همین دسته قرار دارد و پیشنهاد میشود از کود هایی با NPK متوسط برای کوددهی آن استفاده کرد.

همچنین صرف نظر از اینکه از چه کودی استفاده میکنید، برای کم کردن نمک های جمع شده در خاک بهتر است هر چند ماه یکبار، آب را در تمام خاک جاری کنید و اجازه دهید در تمام خاک جاری شده و در انتها از زهکش خارج شود.

نیاز به هرس در گیاه بابا آدم (آلوکازیا آمازونیکا)

در حالت عادی نیاز به هرس در این گیاه به خاطر نداشتن تعداد زیاد ساقه و یا برگ، بی معنی است و نیاز به هرس جز در موارد خاص، در بابا آدم دیده نمیشود.

در برخی موارد همانند بیمار شدن یا پوسیدن ساقه ها و برگ ها، هرس باید انجام شود.

برای این کار حتما از ابزار تمییز و ضد عفونی شده استفاده کنید تا بیماری قارچ یا …. به گیاه شما منتقل نشود.

شیوه تعویض گلدان گیاه بابا آدم

زمانی که ریشه ها از سوراخ انتهای گلدان خارج شود، وقت تعویض گلدان است.

احتمالا از ابتدای خرید گیاه آپارتمانی بابا آدم به مدت چند سال نیازی به تعویض گلدان آن نداشته باشید.

قبل از انجام تعویض گلدان به این نکات توجه کنید:

الف) در انتخاب سایز گلدان باید ظرفی را انتخاب کنید که فقط یک سایز از ظرفی که هم اکنون در حال استفاده از آن هستیم، بزرگتر باشد. اگر ظرف بزرگ تر از میزان معمول باشد، به خاطر بیشتر بودن خاک، زمان بیشتری رطوبت در خاک باقی میماند و وقتی پایه خیس باشد احتمال پوسیدگی ریشه در این گیاه زیاد است.

ب) اگر گلدان زهکش مناسبی داشته باشد، تفاوتی بین انواع مختلف پلاستیکی و سفالی نیست اما به هر حال گلدان های سفالی برای گیاه بابا آدم مناسب تر هستند چون اجازه نمیدهند رطوبت بیشتر از مقدار مناسب در گلدان باقی بماند.

ج) حتما از خاک های ماسه ای و شنی که سرعت تخلیه آب بیشتری نسبت به خاک های دیگر دارند برای تعویض گلدان در گیاه بابا آدم استفاده کنید.

مراحل تعویض گلدان گیاه بابا آدم

۱- گیاه را از ساقه گرفته و آن را معکوس به طرف زمین بگیرید. بعد از این کار چند ضربه به انتهای گلدان وارد کنید تا گیاه و خاک گلدان خارج گردد.

۲- خاک ریشه را تکان داده و در صورتی که به هم پیچیده شده اند آنها را به آرامی جدا کنید.

۳- یک سوم ظرف جدید را از خاک پر کرده و روی آن آب بریزید. ۱۵ دقیقه صبر کنید تا پایین خاک ته نشین شود.

۴- گیاه را در گلدان جدید قرار داده و یک سوم دیگر خاک به آن اضافه کنید و به آن آب بدهید. توجه کنید که عمیق تر از کاشت قبلی گیاه در گلدان فرو نرود.

۵- بقیه گلدان را خاک بریزید و این بار خاک را سفت کرده و بعد از آن آبیاری مجدد را به انتها برسانید.

در این مرحله میزان آب باید به اندازه ای باشد تا آب از زهکش خارج شود.

۶- گیاه را به همراه گلدان جدید در محل با نور کافی و سرپوشیده قرار دهید.

مراحل تکثیر و قلمه زدن گیاه بابا آدم

از آنجا که معمولا شیوه رشد این گیاه به این صورت نیست که شاخ و برگ جدیدی از شاخ و برگ های قبلی بیرون زده و رشد کند، قلمه زدن در مورد آن بی معنی است به همین دلیل مرسوم ترین شیوه ای که این گیاه بوسیله آن تکثیر میگردد استفاده از پاجوش ها برای رشد مجدد است.

برای تکثیر بابا آدم به کمک پاجوش ها این مراحل را دنبال کنید

۱- روزنامه یا کاغذی بزرگ روی میز پهن کرده و همانند شیوه ای که در تعویض گلدان بیان شد، گیاه را به همراه پاجوش از گلدان خارج کنید و آن را روی میز قرار دهید.

۲- خاک را از ریشه ها تکان داده و در صورتی که ریشه های پاجوش و گیاه اصلی به هم گره خورده اند به آرامی و با کمک انگشت های دستتان ریشه های پاجوش را از ریشه های گیاه اصلی جدا کنید.

اگر در هر صورت بخشی از ریشه به گیاه چسبیده و جدا نمیشود میتوانید بوسلیه قیچی هرس تمییز یا یک تیغ استریل شده آن را از گیاه مادر جدا کنید. (در این کار توجه کنید که اتصال بین پاجوش و ریشه بریده نشود.)

۳- پاجوش را در گلدانی جدید و گیاه اصلی را به گلدان اولیه (با توجه به مراحلی که در آموزش تعویض گلدان بیان شد) بکارید و آن را در شرایط مطلوب قرار دهید.

تمییز کردن برگ های گیاه بابا آدم (آلوکازیا آمازونیکا)

میزان گرد و غباری که در هوای خانه و یا محل کار شما وجود دارد تعیین میکند که هر چند روز یکبار باید برگ های سبز و زیبای بابا آدم را تمییز کنید.

این کار علاوه بر اینکه جلوه زیبایی به گیاه شما در منزل میبخشد، به بهبود عملکرد فتوسنتز گیاهی کمک میکند و در نتیجه گیاه سرحال تر و سالم تر جلوه خواهد کرد.

راهکار های زیباتر شدن گیاه بابا آدم

۱- گیاه را به همراه گلدان به سینک ظرفشویی ببرید و آن را حمام کنید.

۲- به مقدار نصف قاشق چای خوری مایع دستشویی با یک لیتر آب که مطابق با دمای اتاق است مخلوط کنید. پس از این کار آن را هم زده و این مخلوط را روی برگ ها اسپری کرده و سپس برگ ها را با آب ولرم بشویید.

۳- با استقاده از یک پارچه نرم و مرطوب برگ ها را تمییز کنید.

استفاده از براق کننده ها برای برگ گیاه

ما این کار را توصیه نمیکنیم چون براق کننده ها معمولا بقایایی را روی سطح برگ ایجاد میکنند که باعث اختلال در سیستم جذب برگ گیاه میشود.

مشکلات و بیماری های گیاه آپارتمانی بابا آدم

اگر شرایط مطلوبی که تا الآن بیان شد درباره این گیاه رعایت شود، معمولا بیماری خاصی به سراغش نخواهد آمد چون عمده ترین دلیل بیماری که از طرف کاربران به دست ما میرسد، پوسیدگی ساقه ها و ریشه هاست که دلیل آن، آبیاری بیش از اندازه است.

به زبان ساده، گیاه بابا آدم به محیط مرطوب علاقه دارد اما رطوبت هوا و جذب آن توسط برگ ها هیچ ربطی به تمایل آن نسبت به خیس بودن همیشگی گلدان این گیاه ندارد.

نشانه پوسیدگی ریشه این گیاه، سیاه رنگ شدن پایه های ساقه و شاخ و برگ ها و توسعه پیدا کردن آن است.

اگر این سیاهی زیاد شود احتمال اینکه دیگر وقت نجات دادن گیاه گذشته باشد وجود دارد.

بوسیله مراقبت هایی که در زیر آمده است میتوانید از پوسیدگی ریشه ها پیشگیری کنید:

• خیس ماندن خاک، باعث پوسیدگی ریشه میشود. بنابراین تلاش کنید از خاک های سبک مثل خاک های ماسه ای و شنی در گلدان بابا آدم استفاده کنید
• خاک بابا آدم نباید خیس باشد بلکه فقط باید مرطوب باشد به همین دلیل بررسی هر ۴ روز یکبار خاک آن به پیشگیری از پوسیدگی ریشه کمک زیادی میکند.

اقدامات لازم برای درمان پوسیدگی ریشه

در صورتی که زود متوجه پوسیده شدن بخشی از ریشه بشویم میتوان با چند گام ساده گیاه را از این بحران نجات داد. اگر با مشاهده ریشه با پیازی کاملا پوسیده مواجه شویم، باید آن را دور ریخته و گیاه دیگری جایگزین کنید. اما اگر ریشه ها هنوز کاملا نپوسیده باشند جای امیدواری وجود دارد.

شما میتوانید با انجام این سه گام، ریشه های نسبتا پوسیده را دوباره احیاء کنید.

• بابا آدم را بسیار با ملاحظه و آرام از گلدان خارج کرده و خاک های ریشه هایش را تا جایی که ممکن است از خاک ها جدا کنید.
• بخش هایی که از ریشه له شده و پوسیدگی آنها مشخص است را پیدا کنید.
• بوسیله یک وسیله برش استریل شده و یا قیچی باغبانی تمییز، ریشه های پوسیده را جدا کنید.
• در انتها چنانچه ریشه های قبل توجهی باقی ماند، میتوانید آن را مجددا به همراه خاک جدید به گلدان منتقل کرده و تا چند روزی از آبیاری زیاد که رطوبت زیاد ایجاد کند خودداری کنید تا گیاه به اصطلاح خودش را بازیابی کند.

به همین دلیل در این مدت فقط زمانی گیاه را آبیاری کنید که خاک کاملا خشک شده باشد.

مبارزه با آفت ها

تنها آفتی که ممکن است گیاه بابا آدم در محیط آپارتمانی با آن درگیر شود، کنه عنکبوتی نام دارد. این آفت، باچسبیدن به برگ های گیاه مقدار زیادی از آب و مواد غذایی گیاه را میمکد و به مروز زمان اگر آنها را از بین نبرید، گیاه شما ضعیف شده و در نهایت از بین میرود.

این نوع از کنه، قابلیت سرایت به بقیه گیاهان آپارتمانی را نیز دارد. به همین دلیل شناسایی و مبارزه با آن بسیار ضروری است.

پیدا کردن این کنه روی گیاه کار آسانی است چون کنه عنکبوتی، روی گیار تار میتند و به همین دلیل با مشاهده تار شبیه به تار عنکبوت روی گیاه میتوانید متوجه حضور آنها شوید.

مبارزه با کنه عنکبوتی

با اسپری کردن مقداری آب و صابون مخلوط شده و یا کمی حشره کش مخصوص، این کنه ها به سادگی از بین میروند.

سوالات متداول درباره گیاه بابا آدم

• دلیل قهوه ای شدن برگ های بابا آدم چیست؟

در صورتی که این گیاه رطوبت کافی دریافت نکند برگ ها قهوه ای میشوند. برای حل این مشکل پیشنهاد میکنیم با برنامه ریزی مداوم، برگ ها را اسپری کنید.

همچنین گذاشتن گلدان روی یک سینی سنگ ریزه پر از آب میتواند با تبخیر آب از سینی، رطوبت را تامین کند.

• چرا برگ های بابا آدم زرد میشود؟

زرد شدن برگ های گیاه بابا آدم نشانه کم آبی یا آبیاری بیش از حد است. به طور کلی زیاده روی یا تفریط در آبیاری باعث زرد شدن برگ های این گیاه میشود. هرچند بابا آدم محیط مرطوب را میپسندد اما نباید گلدان خیس باشد. بلکه سطح متوسطی از رطوبت خاک، مطلوب این گیاه است.

• شیوه جلوگیری از ریختن برگ های زرد چیست؟

ابتدا باید این را بپذیریم که مقداری از زرد شدن ها و ریختن های برگ تمام گیاهان به مرور زمان و با رویش برگ های جدید طبیعی است ولی اگر ریزش و زرد شدن برگ ها با رویش برگ های جدید اتفاق نمی افتد، نشانه بیماری است و باید برگ هایی که زرد میشوند را هرس کرده و از غبار پاشی منظم فراموش نکنید.

• دلیل افتادگی برگ های بابا آدم و راهکار های مقابله با آن چیست؟

این نشانه ای برای موارد گوناگونی مثل کمبود آب، کمبود نور کافی، و یا متناسب نبودن نیاز نور و آب گیاه است. به این معنی که هرچقدر گیاه در معرض نور بیشتر و سوخت و ساز بیشتری باشد به همان میزان استفاده از آب افزایش پیدا میکند.

باید به صورت دقیق با توجه به میزان نگهداری از گیاه بررسی کنید تا شرایط هماهنگی بین نیاز های مختلف گیاه را بررسی کنید.

• لکه های رنگی قهوه ای یا زرد روی برگ های بابا آدم نشانه چیست؟

گیاهی که به چنین لکه هایی مبتلا میشوند معمولا مبتلا به کنه های عنکبوتی هستند و باید برگ ها را با آب و مایعی شوینده بشویید.

همچنین برای سرعت در از بین بردن آنها میتوانید از حشره کش های مخصوص کنه های عنکبوتی با توجه به دستورالعمل های بیان شده در حشره کش، آنها را اسپری کنید.

• آیا کاشت دانه های گیاه بابا آدم ثمری دارد؟

معمولا این دانه ها عقیم هستند و پیشنهاد میکنیم فقط از طریق پاجوش ها به تکثیر بابا آدم اقدام کنید.

• دلیل رنگ پریدگی و کم رنگ شدن برگ های سبز گیاه بابا آدم چیست؟

تغییر رنگ برگ ها در اکثر موارد به دلیل تغییر شرایط نور این گیاهان است. در بابا آدم هم اگر نور غیر مستقیم کمتر از نیاز به گیاه بتابد، گیاه رنگ برگ های خود را به مرور زمان از دست خواهد داد.

• گیاه بابا آدم چقدر میتواند رشد کند؟

در صورتی که شرایط نگهداری از آن به درستی رعایت شود میتواند بیش از یک انسان ارتفاع داشته باشد.